Intrekken strategische koers 2021 - 2030 NLW

Laten we verdergaan met agendapunt 10. Wethouder Leenders blijft in ieder geval zitten en mevrouw Bloemen voegt zich bij het gezelschap. We bespreken de strategische koers 2021-2030 en LW. Waar gaat dit over? Gemeenten helpen mensen met een arbeidsbeperking om passend werk te vinden. Vanuit Raar werkt men samen met andere gemeenten op dit gebied. De NOW Noord Limburg West voert een groot deel van de taken uit. De raden van de deelnemende gemeenten hebben de strategische koers 2021-2030 vastgesteld. Eind 2022 is gebleken dat deze vastgestelde koers niet uitvoerbaar is. De instroom vanuit de Participatiewet staat niet in verhouding tot de grootschalige uitstroom van medewerkers. De uitstroom wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door natuurlijk verloop. Dit voorstel gaat daarom over het intrekken van de koers en het inzetten op de participatieopdracht 'Iedereen doet mee'. Het college stelt voor de eerder vastgestelde strategische koers 2021-2030 in te trekken. De samenwerking met Venray is een debat waard en dat zal de heer Van der Leur op zich nemen.

Dank u wel, voorzitter. Het is duidelijk dat de NLGW in zwaar weer zit en dat de omstandigheden waarmee de NLGW wordt geconfronteerd, sneller zijn gewijzigd dan aanvankelijk was voorzien. Wij vinden het als samenwerking in Venray erg belangrijk dat er voor alle mensen die gebruikmaken van de sociale werkvoorziening rust, duidelijkheid en zekerheid komt. Als blijkt dat de huidige koers van de LW niet langer passend en toekomstvast is, dan is het goed dat we tijdig in kaart gaan brengen hoe we deze mensen ook in de toekomst het beste kunnen voorzien van passend werk. We ondersteunen daarom het voorstel en ik heb eigenlijk verder geen vragen.

Dank u. We gaan nu kijken naar de VVD. Wilt u het woord geven aan mevrouw Van Rijswijck? Dank u.

Dank u wel. Ja, wij vragen ons af hoe het nu verder gaat met het vinden van passend werk voor mensen met een arbeidsbeperking. Zijn er bedrijven of instanties die deze mensen kunnen of willen begeleiden? Worden deze bedrijven benaderd en krijgen ze daar subsidie voor? Afgelopen week las ik in de Peel en Maas dat er een nieuwe interim-directeur komt, Jolien van Woudenberg. Zij gaat aan de slag met het creëren van een werkomgeving waar rust en stabiliteit heersen, het verbeteren van de werkomstandigheden en het bevorderen van de arbeidsontwikkeling. Wat kunnen we hiervan verwachten? Worden nu alle problemen opgelost bij NLW? Dat was mijn vraag. Dank u.

Dank u. Zou u even willen kijken, mevrouw Bloemen? Ja, ga uw gang.

Met betrekking tot uw vraag over hoe het nu gaat met het vinden van passend werk voor mensen met een arbeidsbeperking: op dit moment hebben wij coaches en adviseurs werkgeversdienstverlening in dienst. Zij hebben toegang tot allerlei partijen die via de MGR zijn aanbesteed, maar ook tot werkgevers die diverse mogelijkheden bieden. We kijken steeds vanuit het perspectief van de inwoner: waar heeft hij of zij behoefte aan en welke stappen zijn daarvoor nodig? Onze consulenten beschikken over een soort gereedschapskist met veel instrumenten en mogelijkheden, die in de loop der jaren uitgebreider en effectiever zijn geworden. Dit is recent ook gebleken. Daarmee komen we tegemoet aan de vraag van werkgevers. Denk bijvoorbeeld aan loonkostensubsidie. Als er sprake is van een arbeidsbeperking en mensen kunnen niet zelfstandig het wettelijk minimumloon verdienen, dan kan er een objectieve meting worden gedaan om te bepalen welke subsidie daarbij hoort. Zo wordt het ook aantrekkelijk voor de werkgever om iemand in dienst te nemen. Maar u kunt ook denken aan jobcoaching, waarvoor de NLGW bijvoorbeeld ook een partij is. Er zijn allerlei mogelijkheden.

Dank u wel, voorzitter. Het zal niemand ontgaan zijn dat we de afgelopen periode te maken hebben gehad met het conflict tussen de ondernemingsraad en de directeur. De pers heeft hier ook het nodige over geschreven. In een van die geschillen is de Ondernemingskamer ingeschakeld, en die heeft met toestemming van beide partijen een bemiddelaar ingeschakeld. Toen de huidige directeur, of de vorige directeur, aangaf zijn taak als directeur neer te gaan leggen, hebben wij als bestuur die bemiddelaar gevraagd om in ieder geval aan te blijven. Dus die treft u op dit moment ook nog aan. We zijn naarstig op zoek gegaan naar een nieuwe directeur en naar de opdracht die zij meekrijgt. Daar heeft u uit geciteerd. Dat betekent in ieder geval dat we kunnen komen tot normalisering van de verhoudingen tussen diverse geledingen binnen de organisatie, en dat zal behoorlijk wat rust terug doen keren. Daar ben ik van overtuigd.

Wie wil er nog meer?

Ik heb een technische...

Ja, dat is eigenlijk niet de bedoeling, hè? Maar goed, ga verder.

Ik ga. Maar in het voorstel staat 2021 en 2023, niet 2030. Ja.

Dat klopt, maar u hebt helemaal gelijk. Het was herkend, maar ja, dit stuk is aangeleverd, dus we moeten het hierover hebben. Het had nog aangepast moeten worden na 21:30. Helemaal correct, hoor. Ik dacht dat u het woord wilde voeren, maar dat gaan we niet doen. Ik kijk even wie dan nog het woord voert voor de SP, niet de Partij van de Arbeid, niet GroenLinks, meneer De Vocht.

Ja, voorzitter, ik heb nog enkele opmerkingen. Het gaat er eigenlijk om dat we de eerder vastgestelde strategische koers nu gaan intrekken. Als ik alle stukken lees, heb ik nog een paar vragen. Een daarvan is of er nog plaats is voor de NLGW in de oude, traditionele vorm, dus eigenlijk als een laatste vangnet voor mensen die absoluut niet op de arbeidsmarkt terechtkunnen. Dat was eigenlijk altijd de primaire taak van de NLW. Blijft die bestaan? Is er nog plaats voor een NLGW in die oude vorm? Dan viel me op dat de statushouders niet doorstromen via de Participatiewet of naar de NLGW. Zij zijn ook vaak vrijgesteld van de arbeidsverplichting. Hoe kan het dat deze mensen niet naar de arbeidsmarkt kunnen doorstromen? Dat is nog een vraag. Een ander punt is dat wij hopen tijdig geïnformeerd te worden over de nieuwe opzet van de NLW en of deze effectief zal zijn voor de arbeidsmarkt in Venray, met name voor mensen die moeite hebben om aan de slag te komen. Positief is dat de loonkostensubsidies zulke goede effecten hebben om mensen aan het werk te krijgen in de reguliere arbeidsmarkt. Laten we dus hopen dat het nieuwe kabinet deze subsidie in stand houdt, wat op zich een hele goede zaak is. Tot zover, voorzitter.

Dank u wel, meneer De Vogt, mevrouw Bloemen.

De vraag betreft de statushouders. Op dit moment proberen wij statushouders op allerlei plekken in de samenleving actief te betrekken, en dat kan op maatschappelijk gebied zijn, zoals vrijwilligerswerk, maar ook op verschillende niveaus binnen de betaalde arbeidsmarkt. Bij de participatie richting betaald werk is de NLV een van de betrokken partijen, maar we werken ook samen met andere partijen. Het is niet zo dat iedere statushouder zonder meer wordt vrijgesteld van de verplichting; het is juist de bedoeling dat zij ook actief deelnemen. Taal is in hun traject van groot belang, en de activiteiten zullen ook moeten bijdragen aan het bevorderen van taalvaardigheid. Nu geef ik het woord aan wethouder Leenders.

Dank u wel, voorzitter. Ja, meneer De Vocht, ik vat uw vraag eigenlijk samen als: "Is er in de toekomst nog plaats voor een instituut als de NLW?" Mocht ik uw vraag zo interpreteren, dan is mijn antwoord daarop volmondig ja; dat soort plekken blijven nodig.

We hopen allemaal voldoende en tijdig geïnformeerd te worden, meneer De Vocht, dus daar ga ik vanuit. Wilt u alstublieft de microfoon uitzetten? Dank u wel. CDA, mevrouw Thielen, ja.

Ja, voorzitter, dank u wel voor het woord. Vanuit onze fractie hebben we een kritische blik op dit verhaal. We hebben hier namelijk herhaaldelijk en met klem vragen over gesteld. Dit begon al in 2021, toen de toenmalige directeur waarschuwde voor wethouders die mogelijk niet standvastig genoeg zouden zijn om de visie en koers uit te voeren. Uiteindelijk bleek in 2022 dat de vastgestelde koers niet uitvoerbaar was, en sindsdien zijn wij steeds met gratis informatiebrieven en antwoorden op onze vragen aan het lijntje gehouden. Er werd ons beloofd dat we scenario's en andere voorstellen zouden krijgen. We zouden betrokken worden bij wat het alternatief zou moeten zijn, of we het nu linksom of rechtsom noemen, of het nu gaat om voorstellen voor de korte of lange termijn. Er is jarenlang simpelweg niets geleverd, en dat brengt ons bij onze eerste vraag. U heeft al anderhalf jaar geleden vastgesteld dat de huidige koers niet zou werken. We kunnen zelfs nog verder teruggaan, namelijk tweeënhalf jaar, toen u dat ook al constateerde. En nu ligt er een raadsvoorstel voor dat zegt dat we de koers moeten intrekken. Wat besluiten we nu eigenlijk? Is dit niet gewoon mosterd na de maaltijd? U had dit al lang voor uzelf besloten. Wat doen we hier nu eigenlijk met zijn allen en welke duidelijkheid of onduidelijkheid wordt er geschapen op 28 juni, de dag nadat we dit in de raadsvergadering hebben besloten? Wat verandert er dan voor de medewerkers van de NLW ten opzichte van vandaag? Dat is onze eerste vraag, voorzitter. Daarnaast maken we ons zorgen dat we iets afwijzen, of in ieder geval zeggen dat iets niet meer mogelijk is, zonder dat er een nieuw plan of een nieuwe visie ligt. Er is geen nieuwe stip op de horizon, voor zover wij als gemeenteraad weten, behalve wat we uit de krant hebben kunnen lezen. Namelijk dat de NLGW straks in een sterk afgeslankte vorm terugkomt, waarbij alleen Peel en Maas en Horst aan de Maas bij ons inkopen zullen doen en de rest eigenlijk buiten spel staat en een beetje als 'gekke Henkie' overkomt, met alle risico's van dien voor een organisatie waarvan anderen de vruchten kunnen plukken. Wij vragen ons oprecht af, zeker gezien eerdere beloftes dat de NLGW geen sterfhuisconstructie zou worden, wat dit precies is waar de wethouder naar streeft. Gezien ook de vorige beloftes die zijn gedaan, maar ook waar we nu naartoe gaan, wat voor ons nog steeds een heel vaag en onduidelijk toekomstbeeld is. Daarnaast, voorzitter, duurt de onrust voort en gebeurt er van alles. Er werd net iets gezegd over het terugbrengen van rust. De ondernemingsraad en de directeur zijn betrokken, er gebeurt van alles op de werkvloer. Er was vorige week zelfs nog een escalatie. Dus wij vragen ons letterlijk nogmaals af welke duidelijkheid dit voorstel biedt voor de NLGW en hoe we gaan zorgen dat de rust in ieder geval terugkeert op de werkvloer. En dat heeft niet alleen te maken met hoe wij naar de NLGW kijken, maar ook met wat er nu allemaal gebeurt op die werkvloer. Dank u wel, voorzitter.

Dank u wel. Ik heb ook een aantal vragen voor de wethouder. Gaat u alstublieft van start.

Dank u wel. Wat u besluit, is dat de koersvisie, zoals die is vastgesteld, niet meer uitvoerbaar is. Dat is wel degelijk heel belangrijk, want in de koersvisie bespreken we wat de NLW mag kosten. Ik zal het even heel eenvoudig uitleggen: wat mogen de komende jaren de kosten zijn? Wat zijn de bijdragen? En dan ziet u daar een flinke afname. Ik geloof dat we nu op een tekort van een paar ton zouden moeten zitten, terwijl we in werkelijkheid ergens 1,9 miljoen moeten bijdragen. Dus dat laten we los en we zeggen eigenlijk: we gaan terug naar de oorspronkelijke koersvisie. Het sociale werkbedrijf mag ons meer kosten dan wat we in de koersvisie met u hadden afgesproken. Dus het is wel degelijk heel belangrijk dat u dat nu ook vaststelt. De koersvisie geeft ook een richting aan, waarvan wij zeggen: is dat dan de toekomst voor de NOW? Daar constateren we van dat het geen bestendige toekomst is voor de NOW. En wat de krant schrijft, daar kan ik alleen maar over zeggen: dat is wat de krant uit de stukken haalt die u vandaag zijn voorgelegd. Daarin staat inderdaad een scenario, maar dat wil niet zeggen dat dit het scenario is dat wij gaan volgen. Er is niemand geweest die de krant heeft verteld dat het scenario waar zij hun kop mee vulden, het scenario is dat wij gaan uitvoeren.

Dus wat de krant heeft geschreven, is geen realistisch scenario.

Ik heb niet gezegd dat dit het scenario is. Ik heb u verteld dat dit een van de mogelijke scenario's is waar het op uit zou kunnen draaien. Overigens, als het gaat over uitstappen, hebben we dat meermaals gelezen. Het gaat over de GR, en bij de GR werkt niemand volgens een besturingsmodel. Dat besturingsmodel gaan we ook tegen het licht houden. Is het reëel om op die manier een bedrijf te besturen, of moet dat op een andere manier? Als je daar verandering in aanbrengt, hoeft niemand op de werkvloer daar pijn van te hebben, want niemand zal zich druk maken over hoe het bestuur eruitziet, zolang er maar voldoende werk is en mensen een zinvolle besteding van hun arbeid hebben. Of wij gekke Henkie zijn? Dat kan ik u niet vertellen. Ik ben in ieder geval geen gekke Henkie, en dat zal ook blijken uit het voorstel. Want als het financieel uit de hand zou lopen, datgene wat we willen – en daarmee bedoel ik overigens niet de voorzitter, hoor, ik zag u wijzen, excuseer me – dan zal ik daar zeker mijn mening over hebben. Waar gaan wij naartoe? Naar een NLW die toekomstbestendig is. We hebben eerder gezegd, en dat herhaal ik, dat iedereen die nu vanuit de doelgroep bij de NLW werkt en daar een fantastische werkplek heeft, zo'n werkplek zal behouden. Maar vraag me niet of dat in hetzelfde pand is of in een ander pand, want daar zal de toekomst duidelijkheid over moeten geven. We willen naar een bedrijf toe dat toekomstbestendig is, waar mensen een goede plek kunnen verdienen en op die plek kunnen werken die bij hen past. En daar gaan wij naartoe, en daar mag u mij aan houden. Akkoord.

Ja, voorzitter, dank u wel. Ik hoor eigenlijk weinig reflectie op onze vragen, die wij al jaren stellen: "Hoe gaat de toekomst eruitzien?" Wij zijn telkens aan het lijntje gehouden met de belofte dat er een voorstel zou liggen voor hoe de toekomst van de NLW eruit zou zien. En dat missen wij nog steeds. Wij begrijpen nog steeds niet hoe het kan dat u twee jaar geleden al deze constatering hebt gedaan en dan nu pas bij de gemeenteraad komt met dit voorstel. Daarnaast, voorzitter, wat is de toekomst van de NOW volgens de wethouder? Want als we kijken naar wat er in de stukken staat, leven we nu in een vrij positief economisch klimaat, waarin bedrijven graag voldoende personeel hebben en ook zeer graag gebruikmaken van dat personeel. Maar wat gebeurt er wanneer de economische situatie eens anders is? Daarvoor hebben we juist de NOW altijd als een soort vangnet opgericht, zodat er ook in die situatie altijd een plek is voor mensen. Maar als ze terug kunnen komen en daar ook altijd nog een plekje hebben, blijven die twee vragen voor ons overeind. Overigens blijft sowieso overeind dat wij vinden dat dit echt een thema is voor de raadsvergadering van de 27e. Want ja, voor ons blijft het een thema dat we hoog op de agenda moeten houden, ook om de urgentie steeds te benadrukken.

Ik ben het wat dat betreft met u eens. Daarom geef ik de wethouder nog een kleine mogelijkheid om te reageren, en daarna gaan we echt verder. Als we zo uitgebreid over dit onderwerp willen debatteren, dan moeten we dat daadwerkelijk in de Raad doen. Wethouder Leenders.

Dank u wel, voorzitter, en dank u dat ik ook breed bespeur dat dit onderwerp, de NLW, iedereen aan het hart gaat. Dat is niet alleen bij u het geval, maar zeker ook bij het college. Gaandeweg hebben wij jullie een aantal keren geïnformeerd met raadsinformatiebrieven. We hebben een raadsavond gehouden en we hebben ook tegen de klankbordgroep gezegd dat we hen mee gaan nemen in de toekomst van de NOW. Wat mij geruststelt, en daar zit ook het woord 'rust' in, is dat datgene wat wij vandaag voorleggen, meermaals besproken is met het MT, maar ook met de ondernemingsraad. En zij denken daar ook met ons over mee en begrijpen zelfs de stap die wij nu gaan maken. Nou, dat had ik een jaar geleden, in alle hectiek waarin we toen zaten, nooit durven hopen.

Dank u wel. We gaan naar Venray Lokaal, naar de heer Francken.

Dank u wel, voorzitter. Bedankt voor de heldere beantwoording van de vragen. We hadden nog een vraag, maar die is net door meneer weggekaapt. Echter, in mijn beleving geldt dat als een stuk via de commissies naar de Raad is gestuurd, er niets meer aan veranderd mag worden, zelfs niet tekstueel. Als we dat willen aanpassen, en dit besluit staat inderdaad nadrukkelijk vermeld onder nummer 2021/2023, dan zou dat met een amendement moeten gebeuren. Of kunnen we als Commissie het presidium adviseren om die foutjes, die ik eigenlijk als zodanig zou willen betitelen, te veranderen? Want ik vind het nogal zwaar om voor een typfoutje een amendement te moeten indienen.

Dat wilde ik net zeggen, maar het staat nog niet in het stuk. Het staat echter wel goed aangepast in het raadsstuk. Het had hier ook aangepast moeten zijn.

In het besluit dat nu bij de stukken ligt, onder punt twee, staat nog nadrukkelijk het besluit om de eerder vastgestelde strategische koers 2021-2023 van NLGW in te trekken.

Dat stond er dus fout, maar dat is inmiddels gecorrigeerd. De griffie heeft dat al gecorrigeerd. Het zal bij de raadsstukken correct staan. Ik denk dat dat voldoende is, maar mocht iemand daar bezwaar tegen hebben, dan horen we dat graag bij het presidium. Had u verder nog opmerkingen?

Verder geen vragen worden gesteld; het betoog houden we dan voor de Raadsvergadering.

Hè? Maar goed, dankjewel. Daar kijken we naar, mevrouw Claessens van D66, ga je gang.

Wij houden het betoog dan ook voor de raadsvergadering. We hadden nog een vraag: waarom is er gekozen om specifiek één scenario uit te lichten als er meerdere zijn? Waarom hebben jullie die niet gewoon weggelaten?

Waarom heeft de krant die er uit gehaald?

Dat kan ook, maar hij wordt wel genoemd in de participatieopdracht van het college bestand genoemd, dus wij kunnen het ook lezen.

Ja, dat is een scenario dat eerder besproken is. En ja, we hebben ervoor gekozen om dat nadrukkelijk te benoemen. Als we het gaan hebben over de toekomst van de NLW, waar gaat die dan heen? En als dat een scenario is, dan zegt dat iets over onze positie als Venray daarin.

Is dit voldoende, mevrouw Claessen? Begrijp ik uit de woorden van mevrouw Thielen dat dit ook op naar de C-agenda gaat en dat u akkoord bent? Dan leggen we dat zo vast. Ik dank mevrouw Bloemen en de heer Vogelaar. Ik moet even kijken of ik u nog een keer terugzie. Ik blijf gewoon lekker zitten, ja? Dan dank ik alleen mevrouw Bloemen.