Intrekken strategische koers 2021 - 2030 NLW

We gaan over naar agendapunt 11: het intrekken van de strategische koers 2021-2030 van de NOW. De gemeente helpt mensen met een arbeidsbeperking om passend werk te vinden. Ik, Hendra, werk samen met andere gemeenten op dit gebied. Dat zijn onder andere Peel en Maas en Horst aan de Maas. In Noordwest Noord-Limburg West wordt een groot deel van die taken uitgevoerd. De raden van de deelnemende gemeenten hebben in 2021 de koers 2021-2030 vastgesteld; echter, eind 2022 is gebleken dat deze koers niet haalbaar is. De instroom vanuit de Participatiewet staat niet in verhouding tot de grootschalige uitstroom van medewerkers bij de NLW. De uitstroom wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door natuurlijk verloop. Dit voorstel gaat over het intrekken van de koers en het inzetten op de participatieopdracht: iedereen doet mee. Radio Kabel, graag als eerste het woord. Wie kan ik het woord geven? Meneer Frank, het woord is aan u.

Dank u wel, Voorzitter. Vanavond nemen we een besluit over het al dan niet intrekken van de strategische koers die we in december 2020 hebben vastgesteld, namelijk de NOW 2021-1030. Eind 2022 bleek dat deze strategische koers, die in 2020 was vastgesteld, niet uitvoerbaar is. De veronderstelde instroom van nieuwe inwoners vanuit de Participatiewet bij de NOW blijkt niet realistisch te zijn. Het zogenaamde vrijblijvende cafetariamodel, waarbij geen afnameverplichting voor de gemeente was opgenomen, blijkt dus niet te werken. En laat dat nu juist het punt zijn. Hoewel er tijdens de commissievergadering van 26 november 2020 kanttekeningen zijn geplaatst en vraagtekens zijn gezet, blijkt uit het voorliggende stuk en de beantwoording van de vragen die we in de commissie gesteld hebben, dat deze strategische koers achteraf gezien onrealistisch was. Venray Lokaal kan instemmen met het voorliggende voorstel. Wij hopen wel dat de wethouder nu de rust binnen de NOW laat terugkeren en dat we in de toekomst een gezonde sociale werkvoorziening overeind houden. Want voor Venray Lokaal is het duidelijk dat er altijd inwoners zullen zijn die door omstandigheden niet aan het reguliere arbeidsproces kunnen deelnemen. Daarvoor moeten we als gemeente altijd een vangnet hebben en houden. Tot zover.

Dank voor de bijdrage, meneer Francken. Collega-raadsleden, wie wil er ook graag het woord? Ik zie mevrouw Tielen, de heer Hendrix en meneer Van Lierop. Dat klopt, dan heb ik er drie genoteerd, nietwaar? Als eerste is mevrouw Tielen aan het woord.

Ja, dank u wel, voorzitter. Toch? Heel kort: teleurstelling. Dat is eigenlijk wat het CDA voelt bij dit onderwerp en bij dit raadsvoorstel. Want na jaren van vragen stellen over de inhoud, vragen over planning en vragen over de onrust, zijn we bijna drie jaar lang niet verder gekomen dan alleen de vorige koersvisie in te trekken, zonder ook maar iets nieuws of een alternatief aan te bieden. Dus telkens werden er momenten genoemd, er werd echt hoop geboden, maar telkens hadden wij het gevoel met een kluitje in het riet gestuurd te worden. Voorzitter, wij constateren dat er nu, na een aantal jaar, ook door deze portefeuillehouder niet wordt geacteerd en geleverd. De regie als gemeente van Rey lijken we te zijn verloren en, zoals gezegd, van een nieuwe visie is opnieuw geen sprake. Tja, wat moet je er dan nog van zeggen? Dat dachten wij in aanloop naar dit debat. We hebben toch nog wel een aantal vragen, maar die zijn wel met een diepe zucht gesteld. In het raadsvoorstel staan namelijk een aantal oorzaken die genoemd worden voor het intrekken van deze koers, die al in 2022 zijn gebleken. Onze vragen zijn: waren deze oorzaken volgens u nog niet bekend tijdens het vaststellen van het koersvisiedocument? En het is ons ook nog steeds niet duidelijk waarom dit voorstel niet eerder tot ons is gekomen, als dit besluit al reeds twee jaar bij u bekend is. Daar zouden wij graag een toelichting op willen horen. Voorzitter, u zou kunnen zeggen dat na twee jaar er dan wel een alternatief geboden zou worden en dat dit volgens de portefeuillehouder ook niet logisch zou zijn geweest. Voorzitter, wij sluiten af met de indringende vraag aan deze portefeuillehouder of we over het geboden tijdspad afspraken kunnen maken. Want de NOW, zoals ook al door de heer Franken gezegd, blijft volgens ons een belangrijke plek die het verdient in de Venrayse samenleving. En hierbij onze oproep, die we de afgelopen jaren ook hebben gedaan: maak van de NOW geen sterfhuisconstructie. Tot zover.

Dank u wel. Ik heb ook de vragen voor de portefeuillehouder genoteerd, maar Frank wil daarop reageren.

Uw vraag betreft de CDA-koorts. De Indianen zeggen dat ze veel vragen hebben gesteld over de NOW. Vanaf welk tijdstip is het CDA al die vragen gaan stellen?

Ja, dank u wel, voorzitter. Vanaf het moment dat een van de vorige directeuren in de krant sprak van zwakke knieën bij mogelijke bestuurders, was er aandacht voor dit onderwerp. Dit had ermee te maken dat er volgens de huidige directeur geen uitvoering kon worden gegeven vanwege zwakke knieën. Nu laat ik in het midden of dat wel of niet is gebleken, maar wij zijn wel vragen gaan stellen omdat we vanaf dat moment kritisch zijn gaan volgen of er daadwerkelijk uitvoering werd gegeven. En als je kijkt naar de vragen en de beantwoording die wij telkens hebben gekregen, was het antwoord steeds: "We komen binnen een half jaar met scenario's." We komen binnen een half jaar met scenario's. Het is inderdaad niet tot uitvoering gekomen, maar we komen dan met dit plan en zo gaat dat al ruim een aantal jaar door. Dus vandaag uiten wij ook onze teleurstelling, die wij voelen bij dit onderwerp. Ja.

Ik begrijp inderdaad dat de zorgen over Syrië vanaf 2021 zijn toegenomen toen het in de krant kwam. Ik heb het even nagekeken. Maar al in juni 2018 had het eerste advocatenkantoor een melding gemaakt bij de gemeenteraad over problemen met de NOW, dus de zorgen bestonden al sinds 2018, vooral tijdens de proeven. Hij heeft toen heel nadrukkelijk veel vragen gesteld. Ik vind het een beetje vreemd, niet echt vreemd, maar toch. Het CDA lijkt nu de kwestie naar zich toe te trekken alsof zij al die tijd veel vragen hebben gesteld over de NOW. Alle eer aan wie die toekomt. Meneer Gillis van de proef heeft er vanaf 2018 op gehamerd dat er zorgen waren met de NOW. Laat ik het zo uitdrukken, mevrouw.

Als meneer Frank hier wel eens niet het spel met het CDA wil spelen omdat hij graag terugkijkt om het CDA opnieuw met de feiten te confronteren, dan stel ik voor dat u eens nagaat hoeveel vragen wij als partij de afgelopen drie jaar hebben gesteld. En vergelijk dat met het aantal vragen dat u in dezelfde periode heeft gesteld. En dan nog iets: wat betreft 2018, meneer Franken, dat weet u ook dondersgoed. Toen was er ook onrust, met name bij de ondernemingsraad. En die situatie is trouwens nog steeds niet opgelost. Maar neem ook verantwoordelijkheid voor de jaren waarin u hier de grootste partij bent en u het voor het zeggen heeft. Na drie jaar is er verdomme nog steeds niets gerealiseerd, terwijl er in 2020 wel een visie op de koers lag waar alle drie de deelnemende gemeenten achter stonden. Ze zeiden: "Ja, dit gaan we doen." En de oorzaken die in dit voorstel genoemd worden, waren toen ook al bekend.

Zal dit iets opleveren? Mensen, zouden we de discussie moeten stoppen?

Is dit het laatste jaarlijkse verslag? Want in het voorstel lees ik nadrukkelijk dat ze dit al in het eerste jaar hebben verwoord. Wilt u dat zeggen? Toen bleek dat het voorstel, dat door drie gemeenten werd gedragen, een koersvisie had. Na anderhalf jaar bleek echter dat deze koersvisie niet realistisch was.

De tekst is al grammaticaal correct: "Ik stel voor dat ik naar meneer Hendriks ga. Het woord is aan u."

Dank u wel, Voorzitter. Welles-nietes, dat kan allemaal, maar wat duidelijk is, is dat de SP altijd strak en stevig achter de NOW heeft gestaan, en dat zullen we ook blijven doen. Het intrekken van de strategische koers is lastig, maar eigenlijk ook wel een verstandige keuze, gezien de praktische bezwaren die ervan in twijfel worden getrokken. Het feit dat er meer mensen uitstromen dan instromen, betekent dat de jaarlijkse bijdrage van de drie gemeenten aanzienlijk zal toenemen in de toekomst. Maar met de afname van het aantal medewerkers is het gewoon niet realistisch om te verwachten dat dit bedrag in de toekomst kleiner zal worden en dat de tekorten steeds meer zullen oplopen, terwijl er minder mensen werkzaam zullen zijn. De SP vindt wel dat er te allen tijde een voorziening moet blijven om mensen met een beperking zinvol bezig te kunnen houden en ook voor diegenen die niet geplaatst kunnen worden in het reguliere bedrijfsleven. En wij stellen ons ook de vraag: als het economisch veel slechter gaat, en die tijd komt gegarandeerd een keer weer, wat gebeurt er dan met medewerkers die niet zo productief kunnen zijn? De SP vreest dat deze mensen dan weer als eerste op straat zullen staan en dat we daarvoor altijd een voorziening paraat moeten hebben. Wat nu eigenlijk het allerbelangrijkste is, is dat de medewerkers van de NLGW weer rust kunnen vinden op de werkvloer en duidelijkheid hebben en houden over hun toekomst. Ze hebben helaas een aantal zeer roerige jaren achter de rug.

Bedankt, meneer Hendriks, voor uw bijdrage. Ik heb, als ik het goed heb, de eer van Lierop genoteerd. Ze staan nu op de derde plaats.

Dank u wel, voorzitter. Ik ga geen historisch verhaal beschrijven, maar we hebben veel gesproken over de totstandkoming van de strategische koers 2021-2030. Laten we vooropstellen dat we de gang van zaken en daarmee de communicatie op sociale media en de onrust bij de medewerkers van de NOW zeer betreuren. En laten we ook vooropstellen dat we niet praten over een werkplaats voor gehandicapten. Nee, we spreken van een arbeidsvoorziening voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en over samenwerking. Venray waardeert deze personen en ook in de toekomst zullen we ons daarvoor sterk blijven maken. Voor samenwerking in Venray zijn de uitgangspunten rust, duidelijkheid en zekerheid. En dan moet er een keuze gemaakt worden. We kunnen nog vele woorden wijden aan wat we weten, maar de huidige strategische visie 2021-2030 van de NOW moeten we intrekken om plaats te maken voor een nieuw traject, de visie op participatie. Waarin naar de toekomst toe een voorziening moet worden gecreëerd, waardoor een persoon met een afstand tot de arbeidsmarkt een passende voorziening kan worden geboden. Op dat gebied spreek ik ook mijn teleurstelling uit. Afgelopen dinsdag zou er een bespreking zijn met, zeg maar, de Raadswerkgroep. Die is helaas niet doorgegaan, omdat dit niet mogelijk was. Maar dat is inderdaad heel belangrijk om de ontwikkelingen daar ook zeker te gaan bespreken. De laatste bijeenkomst, waar we niet allemaal vertegenwoordigd waren, kon afgelopen dinsdag niet doorgaan. Wat dat betreft, kan onze samenwerking in Venray instemmen met het intrekken van de strategische koers 2021-2030 van de NOW. Wij blijven meedenken over de nieuwe koers en hopen samen op weg te zijn naar een situatie waarin rust, duidelijkheid en zekerheid bovenaan staan.

Portefeuillehouder, mag ik u uitnodigen? Ik heb een aantal vragen genoteerd.

Dank u wel, voorzitter. Ik ben het met u allen eens dat wij een voorziening en een plek nodig blijven hebben voor iedereen die dat nodig heeft. Dus daarover zal geen misverstand ontstaan, nu niet en wat mij betreft in de toekomst ook niet. Er zijn een aantal oorzaken aangegeven waarom wij dit besluit vanavond moeten nemen. Overigens is dit besluit niet meer en niet minder dan een formele bekrachtiging van datgene waarin we u de afgelopen periode hebben meegenomen tijdens raadsinformatieavonden en in raadsbrieven. Eigenlijk zeggen we: ja, we zijn nu op het moment om dit besluit te formaliseren, zodat we verder kunnen. Overigens ben ik heel blij dat hetzelfde besluit inmiddels in de twee andere gemeenten voorgelegd is. De Raad van Horst heeft unaniem ingestemd en de gemeente Peel en Maas heeft dit stuk als hamerstuk behandeld. Dat geeft ook aan dat we ook met elkaar in dit voorstel optrekken en datgene willen doen wat nodig is. Was dat dan bekend in 2022 of 2021? Toen we een besluit namen, was het heel helder, al was het nog niet zo bekend dat de uitstroom veel sneller zou gaan dan voorzien was. Wat wel helder was in 2021, is dat wij bewust niet kozen voor een cafetariamodel. Dat is toen ook heel duidelijk aangegeven door iedereen die daar toen verantwoordelijkheid voor droeg. En dat kan een vegetarisch model zijn. Ja, dat maakt dan ook dat je een andere financiering krijgt. De plek blijft nodig. Ik heb dat gezegd, zorgvuldigheid is belangrijk en ik ga niet in herhaling treden, maar bij de vragen die wij op 23 januari beantwoord hebben, zijn wij ingegaan op waarom het de tijd heeft geduurd die het heeft geduurd. U heeft een oproep gedaan, voorzitter, om de tijd vanavond niet te lang te laten duren, dus ik verwijs gewoon naar de beantwoording van die vragen, en dan bedoel ik van destijds vraag twee, vraag drie en vraag zeven.

De beantwoording, kijk even naar de vraagstellers, is in ieder geval dan in orde voor de tweede termijn. Is dat nodig?

Een vraag blijft open en nog steeds onbeantwoord: hoe gaan we naar de toekomst kijken en kunnen we dan wel afspraken maken over deze planning? Want nu hebben wij steeds het gevoel alsof we met een kluitje in het riet worden gestuurd. Dus in hoeverre is deze planning iets waar de wethouder of de portefeuillehouder volledig en 100% achter blijft staan om die te realiseren? Volgens ons duurt het al te lang en vrezen we dat het weer een jaar zal duren voordat we een nieuwe visie hebben.

Portefeuillehouder, kunt u daar nog op reageren? En voor de goede orde, dat was eigenlijk nog een vraag uit de eerste termijn.

Voorzitter, dank u wel. Ik heb die vraag inderdaad niet expliciet beantwoord, omdat ik heb aangegeven dat wij tijdens de raadsinformatieavonden ook heel nadrukkelijk naar de planning hebben gekeken. Maar volgens mij ben ik altijd degene die zich aan de planning wil houden. Er kunnen zich echter altijd zaken voordoen waardoor de planning moet worden aangepast. Dat zal ik dan ook met u delen. U bent lid van de raadswerkgroep, samen met een aantal van u, en daar zullen we het ook hebben over de planning en over wat er op welk moment moet gebeuren.

Kunnen we overgaan tot de stemming? Ik stel voor dat we nu stemmen over het intrekken van de strategische koers 2000 21 2 1030 van de NOW, met dien verstande dat meneer Hillebrink weer meestemt. Dus we zijn weer met 23. Wie kan zich door handopsteken vinden in dit raadsvoorstel? Dat is een unanieme beslissing van de gemeenteraad. Er zijn 23 stemmen voor.